• Rural Digital Europe
• Open Access close
• YÖK Açık Bilim - CoHE Open Science close

Antepfıstığında Bazı Anaç x Çeşit Kombinasyonlarının Fenolojik ve Pomolojik Özellikler Üzerine Etkisi Serdar TURKER Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Prof. Dr. Bekir Erol AK (Danışman) Prof. Dr. ibrahim BOLAT Doç. Dr. Semih ÇAĞLAR (Jüri Üyesi) (Jüri Üyesi) 8. ÖZET Bu çalışma, 2001 ve 2002 yıllarında, Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü bahçelerinde seçilmiş olan 3 anaç (P.vera, L, P. khinjuk, Stocks, ve P. atlantica, Desf.) üzerine aşılı bulunan 28 yaşındaki değişik çeşitler (Siirt, Kırmızı, Halebi, Uzun ve Ohadi) üzerinde yürütülmüştür. Bu çalışmada, değişik anaçların farklı çeşitlerde etkilerini belirlemek amacıyla, ilkbahar döneminde fenolojik gözlemler ve meyvelerde pomolojik analizler yapılmıştır. Öte yandan her ağacın dört ayrı yönünden, ilk 2 salkımından alınan meyveler kurutulduktan sonra çıtlama, boş meyve ve toplam meyve oranı gibi fiziksel analizler ile pomolojik analizler yapılmıştır. Öte yandan ağaç başına verim ile anaçların büyüme ve gelişme üzerine etkisi de belirlenmiş olup, elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir: 811. Değişik anaçların çeşitler üzerinde çiçeklenme zamanı üzerinde etkileri olduğu gibi çiçeklenme süresi üzerine de etkisi vardır. Genel olarak P. atlantica anacı üzerine aşılı çeşitlerde çiçeklenme süresi daha uzun olmaktadır. 2. Ağaç başına verim bakımından çeşitler birbirleriyle karşılaştırıldığı zaman en yüksek verimin, iki yıllık ortalamaya göre, 7,214 kg/ağaç ile Uzun çeşidinde, en düşük verimin (4,186 kg/ağaç) ise Halebi çeşidinde olduğu saptanmıştır. Anaçların etkisi karşılaştırıldığında ortalama en yüksek verimin (7,33 1 kg/ağaç) P. khinjuk anacında olduğu belirlenmiştir. 3. Birim kesit alana düşen verim bakımından çeşitler birbirleriyle karşılaştırıldığı zaman iki yıllık ortalamaya göre en yüksek verimin, (40,1 g/cm2) Siirt çeşidinde, en düşük verimin (25,2 g/cm`) ise Halebi çeşidinde olduğu saptanmıştır. Anaçlar arasında birim kesit alana düşen verim bakımından en yüksek değere (38,3 g/cm`) P. khinjuk' /m sahip olduğu saptanmıştır. 4. Bu çalışmada anaç ve kalem gelişimi bakımından aşı noktası altı, aşı noktası üzeri ve sürgün boyu incelendiğinde çeşitler ve anaçlar arasında farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Sürgün uzunluğu bakımından P. vera anacının olumlu etkilediği saptanmıştır. 5. Yapılan analizlerde fiziksel özellikler bakımından çıtlama, boş ve toplam dolu meyve oranları bakımından anaçların etkisinin yıllara göre değiştiği, çeşitler arasında da farklılıkların olduğu saptanmıştır. Çıtlama, toplam dolu meyve oranı yüksekliği ve boş meyve oranının düşüklüğü bakımından Siirt çeşidinin öteki çeşitlere göre daha iyi olduğu belirlenmiştir. 826. İç meyve randımanı incelendiğinde analiz yapılan meyvelerin çıtlak olanlarında olmayanlara göre iç randımanı daha yüksek (% 50.45) olduğu belirlenmiştir. Anaçlar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır. Çeşitler karşılaştırıldığında gerek çıtlak gerekse çıtlak olmayan meyvelerde Ohadi çeşidinin ötekilerden daha yüksek olduğu saptanmıştır. 7. Yapılan pomolojik analiz sonuçlarına göre, ağırlık bakımından P. atlantica anacı üzerine aşılı çeşitlerde daha yüksek olduğu, yıllar bakımından ise 2001 yılı meyvelerin daha ağır olduğu saptanmıştır. Kavlak ve iç meyvelerde yapılan uzunluk, genişlik ve kalınlık değerleri değerlendirildiğinde çeşitlerin, yılların ve anaçların etkilerinin yıllara göre değişim gösterdiği, bazılarının istatistiksel olarak önemli bazılarında ise ortalamalar arasındaki farkların önemsiz olduğu saptandı. Genel olarak Pistacia atlantica anacı üzerinde aşılı çeşitlerde öteki iki anaca göre daha olumlu tepki verdiği belirlenmiştir. Öte yandan çeşitler karşılaştırıldığında Siirt çeşidinin daha iyi olduğu görülmektedir. Ancak kesin bir sonuca varabilmek için yine uzun yıllar elde edilmiş değerlere gereksinim vardır. 83 The Effect of Some Rootstock x Cultivar Combinations of Pistachio to the Phenological and Pomololigical Traits Serdar TÜRKER University of Harran Graduate School of Natural and Applied Scien Department of Horticulture Prof. Dr. Bekir Erol AK (Adviser) Prof. Dr. Ibrahim BOLAT Doç. Dr. Semih ÇA?LAR (Juror) (Juror) 9. SUMMARY This work was run at the orchard of Pistachio Research Institute during 200 and 2001 years. Three rootstocks {P. vera, L, P. khinjuk, Stocks, ve P. atlantica, Desf.) were selected that five cultivars (Siirt, Kırmızı, Halebi, Uzun ve Ohadi) budded on them were 28 years old. In this experiment phenological observations in spring and pomological analyses were done harvested fruits. Additionally, physical analysis such as splitting rate, blank nut and total filled nut rate were done the fruit samples two clusters which had been taken four directions per tree, after sun dried. However, the effect of rootstocks was determined on the yield per tree with growth and development. The obtained results were summarized below: 1. There are effectiveness of different rootstocks on flowering time and flowering period of cultivars. Generally the flowering period was obtained longer onto P. atlantica rootstock. 842. The yield was found to be higher (7,214 kg/tree) in Uzun cultivar and lower yield (4,186 kg/tree) in Halebi cultivar according to two years average when the cultivars were compared each other. The highest average yield (7,33 1 kg/tree) was determined from P. khinjuk rootstock based on the comparison of the effect of rootstocks. 3. When we compare the cultivars according to the efficiencies per unit cross area, for two years average, the highest yield (40,1 g/cm2 ) was observed in Siirt cultivar whereas the least yield (25,2 g/cm2 ) was observed in Halebi cultivar. Among the rootstocks P. khinjuk was determined to have the highest value according to the efficiency (38,3 g/cm2 ) to per cross sectional area. 4. In this experiment, the development of rootstock and scion was investigated, the differences were obtained between the cultivars and the rootstocks when the above of bud union, under bud union and lenght of current shoot have been observed. The shoot length was effected positive by using P. vera rootstock. 5. Physical analyses such as splitting, blank and total filled nuts were affacted by rootstocks and some differences obtained between the years and cultivars. The high splitting rate, low bank fruits and high filled nuts were obtained from Siirt cultivar. 6. The shelling percentage was higher (% 50,45) for splitted fruits than that of unsplitted ones. However the effectiveness of rootstocks was not statistically important. When the cultivars compared, Shelling percentage 85of Ohadi was determined to be higher than other cultivars either splitted or unsplitted fruits. 7. According to results of pomological analyses, the weight of fruits were higher budded on P. atlantica rootstock. The weight of fruits was determinated to be heavier in 2001 than 2002. The nuts and kernel analyses such as lenght, width and thickness were changed by years, cultivars and rootstocks. The averages of them were found important statistically. Evaluating the length, width and thickness values of shelled and kernel nuts, it is determined that the cultivars and rootstock effects were changing according to the years and some of them were statistically important and in some of the others, the differences between averages were not important. The cultivars which budded on Pistacia atlantica showed positive responses than other two rootstocks. Neverthelss Siirt cultivar was the best when the all cultivars compared. However, in order to reach exact or definite results we need the values that obatined for years. 86 99

ÖZET Bu araştırma kapsamında öncelikle Marmara Denizi tabanın, çok ışınlı ve klasik iskandil verileri kullanarak sayısal haritası üretilmiş. Farklı kaynaklardan gelen verilerin birbirleri ile ilişkilendirilmeleri ve birleştirilmeleri için tüm veriler UTM projeksiyonuna dönüştürülmüştür. Deniz tabanındaki jeolojik ve morfolojik birimlerin kara içindeki uzanımlarını inceleyebilmek için Harita Genel Komutanlığı tarafindan üretilen kara alanlarının 1/25 000 ölçekli haritalanndaki çizgisiler her 10 metrede bir olmak üzere İ. Ü. Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, BERKARDA Uzaktan Algılama ve C.B.S. Laboratuarında sayısallaştınlmıştır. Bunun sonucunda Marmara Denizi ve çevresini kaplayan bir derinlik ve yüksekliklerden oluşan veri tabanı üretilmiştir. Sayısal Arazi Modeli bu veri tabanı kullanılarak, çift doğrusal (bilineer) enterpolasyon yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Oluşturulan sayısal arazi modelinin deniz içindeki karesel ortalama hatası ±18.87 metre olarak hesaplanmıştır. Bu işlemleri gerçekleştirmek üzere Surfer, AutoCad Map, Arc View veErdas Imagine yazılımlarından yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında bazı çizgiselliklerin kara içindeki jeolojik, jeomorfolojik yapılan ve geometrik özellikleri Landsat TM, ETM ve Spot Pankromatik uydu verileri ile sayısal arazi modelleri birlikte kullanılarak incelenmiştir. Bu bağlamda Marmara Denizi ölçeğinde sayısal arazi modelleri, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama verilerinin yerbilimsel anlamda kullanılabilirliği araştırma konusu olmuştur. Bu araştırmada, günümüz teknolojilerini her zaman merak uyandıran problemlere güncel veri toplama ve veri işleme sistemleri kullanılarak cevap aranmıştır. Marmara Denizi'nin Morfolojik birimleri bu çalışma kapsamında değerlendirilmiş, ölçülmüş ve araştırılmıştır. Özellikle haklarında daha önceki sığ bilgiler ile fazla detay sahibi olmadığımız bazı morfolojik birimlerin tanımı yapılmıştır (Silivri Baseni, Armutlu Platosu, Denizaltı Heyelanları, Denizaltı Kanyonları, vb.) ABSTRACT In this work, multi beam and classic eco-sounder data was used to produce digital bathymetric map of the Marmara Sea. The data gathered from different sources and converted to the UTM map projection. Contour lines (1/25 000 scale topographic maps produced by Department of Mapping) was digitized in the Istanbul University, Institute of Marine Sciences and Management, BERKARDA Remote Sensing and GIS laboratory for the investigation of the continuity of geological and morphological units in the land. From this study the depth and elevation database was produce for the Marmara Sea and surrounding area. DTM was produced from this data base with bilinear interpolation model. In this case the Raster Based DTM formed using Raster- Vector Conversion matching gray scale to 255 highest elevation and 0 gray scale to deepest depth. To produce this DTM Surfer, AutoCad Map, Arc View and Erdas Imagine softwares were used. In this research, geological, geomorphologic structure and geometry of the continuity of some lineaments in the land was investigated using DTM with Remote Sensing data (Landsat TM, ETM and Spot Panchromatic). In this context the use of DTM GIS and Remote Sensing Data and technologies for the geosciences are discussed. By these means, relation between elevation-land use and land use-urbanization will be investigated more properly. In this work, recent research technologies were used to answer most common question: state of the Sea of Marmara, by latest Data Collection Systems. Some morphological units of the Marmara Sea were measured, evaluated and discussed. Particularly, some morphological units were detailed, in order to describe and complete the gaps using the new data (Silivri Basin, Armutlu Plateau, Submarine Landslides, Submarine Canyons, etc.). in 121

Gelişen dünya dinamikleri içersinde insanoğlu, doğal alanları tahrip ederek hızlı bir tüketim süreci içerisine girmiştir. Her geçen gün doğa ile kent arasındaki sınırın keskinleştiği bu süreçte, ekolojik açıdan önemli doğal peyzajlar yok edilmekte buna karşı geliştirilen koruma yaklaşımı ise, doğanın sınırlarını daha da sivrileştirmektedir.Bu yaklaşımın sonucunda insanoğlu, aşılması gereken bir engel olarak her daim doğal alanlar üzerine baskılarını sürdürmekte ve yasal - yönetsel çerçevede yakalayabileceği herhangi bir boşlukta bu alanlar içine sızmaktadır. Aslında insan doğayı kullanırken ve korurken oluşturduğu sınırlar üzerinden doğayı algılamaya çalışmakta, bu sınırlar üzerinden onu yönetmektedir. İnsanoğlunun yaratmaya çalıştığı bu sınırlar yapay sınırlardır. Doğanın içinde bu tür yapay/keskin sınırlar bulunmamaktadır. Doğanın bünyesinde bulunan ekolojik sistemler arasında her zaman bir geçiş söz konusudur. Tanımlanması ve belirlenmesi güç olan ekolojik geçiş zonları, bünyelerinde barındırdıkları zengin ekolojik özellikleri ile aslında tüm sistem için gerekli materyal, bilgi, enerji ve organizmaların, döngülerini ve akışlarını sağlamaktadır. Çoğunlukla tek bir çizgiye indirgenerek ihmal edilen bu alanlar, gelişen teknolojik olanaklar ile birlikte tanımlanmaya ve önemi ortaya konmaya başlamıştır.Bu tez çalışmasında öncelikle, ülkemizde henüz bilimsel bir tabanı oluşmayan ekolojik geçiş zonu kavramının teorik temelleri oturtulmuştur. Daha sonra yapılan örnek alan çalışması ile ekolojik geçiş zonları uzaktan algılama teknikleri kullanılarak İstanbul Beykoz çalışma alanı içersinde nasıl konumlandığı belirlenmiştir. Ekolojik geçiş zonlarının karmaşık doğasından dolayı geleneksel sınıflandırma mantığı içersinde çözümü söz konusu olmadığından dolayı bu tez çalışmasında bulanık sınıflandırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma yöntemi olarak seçilen kontrollü (supervised) bulanık (fuzzy) sınıflandırma ve bu tez özelinde yazılan uzaklık dosyası algoritması çalıştırılmış, daha sonra bu yöntemler sonucu elde edilen tematik harita, 2B orman alanları ile çakıştırılarak, çalışmanın kapsamı sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda özellikle tekil yapılaşmanın olduğu ve baskın olarak kırsal faaliyetlerin sürdürüldüğü alanlarda ekolojik geçiş zonları incelenerek sürdürülebilirlik kavramı üzerinden yorumlanmış, kent ve peyzajın gelecek nesillere aktarımının sağlanması için çıkarımlarda bulunulmuştur. The human being standing in the middle of developing world dynamics, consume very fast. In this process in which the boundary between the nature and the city are being sharpened, ecologically important landscapes are being destroyed. The protection approach which was developed to prevent this process is making the boundaries even more sharpened. As a result of this approach, humans continue to put pressures on natural areas -as an obstacle to be overcome- and they can infiltrate into this ecologically sensitive areas as soon as they can find any gap in legal-administrative framework. Humans try to protect and conceive the nature by means of artificial boundaries which are drawn by themselves. But these boundaries are like lines drawn on maps and thus spurious and deceptive. In nature there are no such lines, no boundaries and no strict zones but a transition and soft blending with one another. It is these transitions and blending zones which are hard to comprehend and identify. Containing rich ecological features, these zones provide the natural cycles, energy and material flow of the natural habitat. Reducing these zones into simple lines, which has been done in most of the applications in the past, has now being abandoned thanks to the new developments in technology and understanding the importance of the case.First of all this thesis contains the theoretical base for 195

Bu çalışma, 0900 Ziraat çeşidi kiraz meyvelerinin hasat sonrası görsel ve biyokimyasal kaliteninin arttırılmasında ultraviyole-B ve LED ışığın etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, kiraz meyvelerinin bir grubuna 10, 20 ve 40 dakika süreyle UV-B uygulandıktan sonra ambalajlanmış, diğer grubu ise ambalajlandıktan sonra mavi (M), kırmızı (KR) ve ultraviyole-A (UV-A) LED ışık altında depolanmıştır. Karanlık ortamda depolanan meyveler ise kontrol olarak kullanılmıştır. 4 ± 1°C sıcaklık ve % 85-90 oransal nem şartlarında depolanan kirazlarda deneme başlangıcında ve haftalık aralıkla depodan alınan örneklerde; meyve elastikiyeti (N), suda çözünür kuru madde (SÇKM) miktarı (%), titre edilebilir asitlik (%), SÇKM/TEA oranı, Renk ölçümleri (L*, a*, b*, hue (ho) açısı, doygunluk indeksi, ∆E), şeker (fruktoz (%), glikoz (%) ve sakkaroz (%)) analizleri, toplam çözünür fenol miktarı (mg KAE / 100 mL), toplam antosiyanin miktarı (mg/kg TA), ağırlık kaybı (%), sap ağırlığı kaybı (%), yeşil sap oranı (%), enfeksiyon oranı (%) ve şiddeti, görsel kalite ve tat kalitesi ölçüm ve analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda; kirazlarda meyve elastikiyetinin korunması, SÇKM miktarının arttırılması ve görsel kalitenin bakımından en iyi uygulamanın UVB40 olduğu; SÇKM/TEA oranı, fruktoz ve glikoz miktarı ve toplam çözünür fenol miktarının arttırılması ile antosiyanin miktarı, kırmızı renk ve tat kalitesinin korunması açısından ise en iyi uygulamanın UVB20 olduğu tespit edilmiştir. UVB10 uygulamasının ise enfeksiyon miktarının ve ağırlık kaybının azaltılmasında etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca, KR uygulamasının titreedilebilir asit miktarının azaltılması, fruktoz, toplam çözünür fenol ve antosiyanin miktarının arttırılmasında kullanılabileceği belirlenmiştir. UV-A LED uygulamasının özellikle ağırlık kaybının azaltılmasında ve meyve sapının yeşil kalmasını sağlamada önemli olduğu; buna karşın UVB40 uygulamasının ise sap kararmasına yol açtığı görülmüştür. Sonuç olarak, 0900 Ziraat çeşidi kiraz meyvelerinin soğukta depolanması süresince biyokimyasal ve görsel kalitesinin korunması için özellikle UVB20 (5,95 kJ/m2s) uygulamasının en iyi ve kullanılabilir bir uygulama olduğu görüşüne varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Depolama, Kalite, Kiraz, LED, UV-B. This study was carried out to determine the effects of ultraviolet-B and LED light on increasing postharvest visual and biochemical quality of 0900 Ziraat cherry fruits. In the study, a group of cherry fruits were packaged after applying UV-B for 10, 20 and 40 minutes and the other group was stored under blue (M), red (KR) and ultraviolet-A (UV-A) LED light after packaging. The fruits stored in the dark conditions were used as control. In cherries that stored in 4 ± 1°C temperature and 85-90% of the moisture conditions, the measurements and analyses which are the fruit elasticity (N), total soluble total solids (TSS, %), titratable acidity (TEA %), TSS / TEA ratio, color measurements (L *, a *, b *, hue (ho) angle, saturation index, ∆E), sugar (fructose (%), glucose (%) and sucrose (%)) analyzes, total soluble phenol content (mg KAE / 100 mL), total anthocyanin content (mg / kg TA), weight loss (% ), stem weight loss (%), green stem rate (%), infection rate (%) and severity, visual quality and taste quality were done at the beginning of the research and weekly intervals in the samples taken from the storage. As a result of the research, it was determined in cherries, that UVB40 is the best practice in terms of preserving fruit elasticity, increasing the amount of TSS, and visual quality while the best application was UVB20 in order to increase the TSS/TEA rate, fructose and clusose content, total soluble phenol content with red color and taste quality. UVB10 was found to be effective in reducing the amount of infection and weight loss. Furthermore, it was determined that the application of KR may be used to reduce the amount of titratable acid, increase the amount of fructose, total soluble phenol and anthocyanin. The application of UV-A LED is particularly important in reducing weight loss and ensuring that the fruit stem remains green; on the other hand, UVB40 application has been shown to lead to darkening of the fruit stem. As a result, it was concluded that the application of UVB20 (5.95 kJ / m2s) is the best and usable application for preserving the biochemical and visual quality of 0900 Ziraat cherry fruits during cold storage.Keywords: Storage, Quality, Cherry, LED, UV-B. 90

VI öz Sulama sistemlerinde suyun kaynaktan tarlaya kadar iletimi sırasında çeşitli nedenlerden dolayı büyük kayıplar olunmaktadır. Bu kayıplar en az düzeye indirilebildigi takdirde aynı miktar suyla daha fazla tarım arazisinin sulanması olasıdır. Bu araştırma ile Aşağı Seyhan Ovası sol sahilin de bulunan beton kaplamalı sulama kanallarında sızma ile oluşan su kaybı miktarı belirlenmeye çalışılmıştır. VII ABSTRACT During coveyance of water from source to the field in irrigation networks considerable water losses occur due to various reasons. It is possible to irri gate more land with the sama amount of water if those losses are kept at minimum.. In this study, seepage losses from concrete li ned channels of the left bank of the Lower Seyhan Plain Irrigation network were tried to be determined. 52

44 ÖZET Bir üretim sezonu sonunda yüksek verim ve kaliteli ürün elde etmek için yapılması gereken işlemlerin başında ürün yetiştirme periyodunda bitkiler için gerekli besin maddelerini sulama suyu ile birlikte vermek gerekmektedir. Damla sulama sistemlerinde su Üe birlikte bitkiler İçin gerekli besin maddelerinlnde verilebilme imkanı vardır. Gübreler, damla sulama sistemlerinde gübrç enjektörleri yardımıyla uygulanabilir. Tarımsal işletmelerde genel olarak dört değişik tip gübre enjektörü kullanılmaktadır bunlar; ventüri, membranh, hidrolik ve tanklı tip enjektörlerdir. Bu araştırma, damla sulama sistemlerinde kullanılan gübre enjektörlerinin İşletme karkteristiklerinl belirlemek İçin yapılmıştır. Denemeye alınan Plastik ventüri. metal ventüri. hidrolik, membranh ve tanklı tip enjektörler farklı sulama suyu basınçlarında denenmiş ve giriş basına (hı) - giriş basıncındki düşüş miktarı (AH a) ile giriş basıcı - gübre oranı (00) arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca, sabit basınç altında enjektörlerin sulama sistemine uyguladıkları gübre miktarının (UGM) zamana göre değişimi de incelenmiştir. Denemeler Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinalan Bölümü Pompa Deneme Laboratuvarında amaca uygun olarak hazırlanan deneme düzeninde yapılmıştır Denemelerde enjektörlerin yük kayıpları (-ûh), farklı sulama suyu basınç değerlerinde giriş basıncı (hj) ile enjektörlerden çıkan su-gübre karışımının basınç değerlerinin (I12) farkı alınarak belirlenmiştir. Daha sonrada giriş miktarındaki düşüş miktarı (AHd) hesaplanmıştır. Enjektörlerin farklı sulama suyu giriş basınçlarında uyguladıkları gübre oranı (GO) ise enjektörlerin sulama suyuna enjekte etikleri gübre debisinin (Qg) enjektöre giren sulama suyu debisine (Q) oranıyla bulunmuştur. Sabit basınç altında enjektörlerin sulama sistemine uyguladıkları gübre miktarının (UGM) zamana göre değişimi, alınan gübreli su örneklerinin laboratuvar ölçümleri İle belirlenmiştir.45 Araştırma sonuçlarına göre, farklı sulama suyu basınçlarının enjektörlerin giriş basınçlarına göre düşüş miktarlarının ortalaması (-AHdorl), plastik ventüri gübre enjektörlerinde %58.42, metal ventüri gübre enjektöründe %65.57. membranlı gübre enjektöründe %6.14. hidrolik enjektörde ise %44.28 olarak bulunmuştur. Tanklı gübre enjektörünün üç farklı vana açıklığında yapılan denemesinde İse şu sonuçlar elde edilmiştir: Vananın kapalı konumunda `K` %72.40. tam açık konumunda `TA` %0 ve yarım açık konumunda `YA` %6.80 olarak bulunmuştur (Çizelge 2). ' Enjektörlerin, farklı sulama suyu basınçlarında sulama suyuna uyguladıkları gübre oranı (00), değerlerinin ortalaması (aoOTt). plastik ventüri gübre enjektörlerinde 0.081, metal ventüri gübre enjektöründe 0.056, membranlı gübre enjektöründe 0.020, lıidrolik enjektörde İse 0.0095 olarak bulunmuştur. Tanklı gübre enjektörünün üç farklıvana açıklığında yapılan denemesinde ise şu sonuçlar elde edilmiştir: Vananın Kapalı konumunda* `K` 1.0, tam açık konumunda TA` 0.38 ve yarım açık konumunda TA` 0.50 olarak bulunmuştur (Çizelge 3% Sabit basınç altında enjektörlerin sulama sistemine uyguladıkları gübre miktarının (UQM) zamana göre değişim değerlernin varyasyon katsayıları (VK), plastik ventüri gübre enjektörlerinde %3, metal ventüri gübre enjektöründe %2, membranlı gübre enjektöründe %2.7, lıidrolik enjektörde %2. 1 ve tanklı enjektörde `YA` %309 olarak hesaplanmıştır (Çizelge 4) Sonuç olarak, damla sulama sistemerlnde kullanılan gübre enjektörlerinin işletme karekteristiklerinln belirlenmesi amacıyla yapılan denemelerde en iyi sonuç veren gübre enjektörlerini; membranlı, hidrolik, tanklı TA`, ve ventüri tipi enjektörler şeklinde sıralayabiliriz. 46 SUMMARY In order to achieve high yields and quality fruit throught the seasen, it is essential that plants are constantly supplied with fertilizer together with irrigation water. Drip irrigation offers the opportunity for application of fertilizers to the soil. Fertilizer can be injected into drip irrigation systems by fertilizer injectors. There are basically three types of fertilizer injection systems; The venturi, the diaphragm, the hydrolic and the tank. This research was carried out to determine the working characteristics of fertilizer enjectors used in drip irrigation systems. Plastic venturi and metal venturi enjectors, diaphragm injector, hydrolic injector and tank injector were investigated under different irri^ition water pressures and, bilateral relations between input pressures (hi) and head losses (AHa) and, fertilizer rates (GO) were compared. Change of fertilizer amount (UQM) applied into the irrigation system through injectors versus the time was also experimented in this research. The trials were made with the test environment appropriate for the purpose In the pomp test laboratory İn Ege University Faculty of Agriculture, Department of Agriculture Machines. Head losses (Ah) created by injectors in the irrigation system were found by subtracting the pressure of water entering into the injector under different irrigation water pressures (hi) from the pressure value of water - fertilizer mixture coming out of the Injector (I12). Fertilezer rates (QO) which were formed by injectors under different irrigation water pressures were found by diveding the flow rate of Injected fertilizer (Qg) (by injectors) with the flow rate of the water (Q) entering into the injectors. Change of fertilizer amount applied into the irrigation systems through injectors versus the time under stable pressure was determined by measuring the samples of water - fertilizer mixture In laboratory studies.47 In the result of experiements, avarage of head losses (^Hdort) values created by different Injectors (<6H<i) under different Irrigation water pressures were calculated 58.42 % for plastic venturl Injector, 65.57 % for metal venturi Injector, 6. 14 % for diaphragm Injector and 44.25 % for hydrollc injector. Fallowing results were found for the tank injector experiment under three different valf clearences, 72.44 % for closed valf `K`, 0 % for full open valf `TA` and 6.80 % for half-open valf `YA`. Averages of the fertilizer rate (QOort) values which were applied into the irrigation systems (GO) by injectors under different irrigation water pressures were found respectively 0.081 for plastic venturl injector, 0.056 for metal venturl Injector. 0.020 for diaphragm injector and 0.0095 for hydrollc Injector. Following results were found for the tank Injector experiement under three different valf clearences. 1 for closed valf `K` 0.38 for full open valf TA` and 0.50 for half-open valf TA`. Variation Coefficient (VK) of fertilizer amount applied into irrigation system thorough injectors (UGM) versus the time under stable pressure were calculated and the following results were obtained; 3 % for plastic venturi Injector, 2 % for metal venturl injector, 2.7 % for diaphragm injector, 2.1 % for hydrollc Injector and 309 % for tank injector `YA`. In the conclusion of this research, with which it was aimed to determine the working characteristics of fertilizer Injectors used in drip Irrigation system the injectors from the best towards other have been respectively serried as follow; diaphragm, hydrollc. tank `TA` and venturi injectors. 50

Solanaceae familyasına bağlı domates, patlıcan, patates, biber gibi bazı kültür bitkileri, tarımsal üretimde dünya çapında tartışmasız bir ekonomik öneme sahiptir. Diğer bazı bitkiler yanında bu bitkilerden de konukçu olarak yararlanan domates güvesi (Tuta absoluta (Meyrick), Lepidoptera: Gelechiidae), özellikle açık/örtüaltı domates üretim alanlarında, son yıllardaki en ciddi zararlı tehditi haline gelmiştir. Bu tez çalışmasında, Nevşehir ili ve ilçelerinde homojen dağıtılmış 33 adet delta tipi yapışkan tuzak kurulmuş ve T. absoluta'ya spesifik feromon içeren dispenserler ile zararlının 2013 yılı Mayıs-Aralık ayları arasındaki popülasyon değişimi izlenmiştir. Bahar ve yaz mevsiminde ayda iki kez, sonbahar döneminde birer aylık peryotlarla yapılan örneklemelerle T. absoluta'nın Nevşehir İli ve yöresindeki popülasyon yoğunluğu ve dalgalanması kaydedilerek incelenmiştir.Çalışmada tüm sezon ortalamasında en yüksek popülasyon düzeyi, sayım başına ortalama 100,5±14,4 bireyle Kozaklı İlçesinde kaydedilmiştir. Bunu sırasıyla Derinkuyu (72,6±11,6) ve Gülşehir (60,8±9,4) İlçeleri izlemiştir. Aylık bazda yapılan popülasyon değişimi değerlendirmelerinde tuzaklarda yakalanan birey sayısının Haziran ve Eylül aylarında hızla yükselişe geçtiği görülmüştür. Bu çerçevede, zararlının Nevşehir ili ve yöresinde yılda minimum iki döl verdiği belirlenmiştir. Çalışmada popülasyon değişimi ilçe bazında da incelenmiş ve gözlenen yüksek veya düşük popülasyon düzeylerinin o bölgelere özgü nedenleri tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tuta absoluta, popülasyon değişimi, mekânsal dağılım, feromon tuzağı Some culture plants belonging to Solanaceae family, like tomato, eggplant, potato and pepper, have a particular economical importance across the globe, without a doubt. Tomato leafminer (Tuta absoluta (Meyrick), Lepidoptera: Gelechiidae) which utilizes the above plants as host along with several other plants, become the most serious pest threat in recent years, especially in open/protected tomato cultivations. In this thesis study, pest's population was monitored with 33 Delta-type traps with dispensers containing T. absoluta specific pheromone, established across Nevşehir province at certain intervals. Pest's abundance and fluctuations in population were recorded and inspected by periodical samplings, carried out every 15 days in spring and summer and, once a month in autumn periods.The highest population level for the whole season were recorded in Kozaklı disctrict, with an average of 100.5±14.4 individuals per count. This is followed by Derinkuyu (72.6±11.6) and Gülşehir (60.8±9.4) districts. Evaluation of monthly population fluctuation data indicates a rapid increase at June and September. Therefore its concluded that the pest have minimum two generations per year, in Nevşehir province. Population fluctuations were further investigated per disctrict basis, and possible reasons of rises and falls of populations levels in the given disctrict were discussed.Keywords: Tuta absoluta, population fluctuation, spatial distribution, pheromone trap 96

ÖZYÜKSEK L SANS TEZÇUKUROVA KOŞULLARINDA YET ŞT R LEN RAH P B BER (Vitexagnus-castus L.)'NDE MORFOGENET K, D URNAL VE ONTOGENET KVARYAB L TEFunda TOPALÇUKUROVA ÜN VERS TESFEN B L MLER ENST TÜSÜTARLA B TK LER ANA B L M DALIDanışman : Prof. Dr. Menşure ÖZGÜVENYıl : 2005, Sayfa: 110Jüri : Prof. Dr. Menşure ÖZGÜVENProf. Dr. Saliha KIRICIDoç. Dr. Filiz AYANOĞLUEylül 2004- Kasım 2004 vejetasyon döneminde Adana ekolojik koşullarındayapılan bu çalışmada Rahip Biberi (Vitex agnus-castus L.)'nde uçucu yağ oranı veuçucu yağ verimi yönünden mevsimsel, morfogenetik ve diurnal varyabiliteye göredeğişimi araştırılmıştır. Deneme Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi TarlaBitkileri Bölümü Araştırma alanında yürütülmüştür.Çalışmada Eylül 2004 tarihinden başlayarak 8 hafta boyunca haftanın pazartesigünleri 08.00-12.00 ve 16.00 saatlerinde olmak üzere bitkinin yapraklarındanörnekler alınıp, uçucu yağ analizi yapılmıştır. Araştırma sonunda, Rahip Biberi(Vitex agnus-castus L.)'nde uçucu yağ oranının ve uçucu yağ veriminin mevsimlere,bitki kısımlarına ve günün saatlerine göre değiştiği belirlenmiştir. En yüksek uçucuyağ oranının ikinci haftada VAC-7 populasyonunda ve sabah saatlerindeki hasatlarda(% 5.42) olduğu tespit edilmiştir. Rahip Biberi (Vitex agnus-castus L.)'nde uçucuyağ veriminin haftalara göre değişim gösterdiği saptanmış, en yüksek uçucu yağverimine üçüncü haftada VAC-1 populasyonunda ve sabah saatlerindeki hasatlarda(20.07 l/da) ulaşıldığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Vitex agnus-castus, Uçucu Yağ Oranı ve Verimi, MevsimselVaryabilite, Morfogenetik Varyabilite, Diurnal Varyabilite. ABSTRACTMsc. THESISSEASONAL, MORFOGENET K and DIURNAL VARIABILITIES ofChaste Berry (Vitex agnus-castus L). GROWN UNDER ÇUKUROVACONTITIONSFunda TOPALDEPARTMENT OF FIELD CROPSINSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCESUNIVERSITY OF ÇUKUROVASupervisor : Prof. Dr. Menşure ÖZGÜVENYear : 2005, Pages: 110Jury : Prof. Dr. Menşure ÖZGÜVENProf. Dr. Saliha KIRICIAssoc. Prof. Dr. Filiz AYANOĞLUThis study was carried out to determine seasonal, morfogenetik and diurnalvariabilities of essential oil contend and essential oil yield of Vitex agnus-castus L.,grown under Adana ecological conditions during September 2004-November 2004.Trials were condected at experimental area of Field Crops Depertment ofAgricultural Faculty of Çukurova Uviversity.In this study, leave were collected every Monday and three times within a day(at 08.00-12.00 and 16.00 o?clock) throughout eight weeks. The content and yield ofessential oil were analyzed in leave samples. As a result, essential oil content andessential oil yield of Vitex agnus-castus L. was changed according to seasons, partsof tha plant and hours of the day. The highest essential oil content (% 5.42) of Vitexagnus-castus L. was determined vac-7 population on three weeks, and morningharvests. Also, essential oil yield of Vitex agnus-castus L. was changed according toweeks, and the highest essential yield (20.07 l/da) obtained VAC-1 population onthree weeks, and morning harvest.Key Words: Vitex agnus-castus, Essential Oil Content and Yield, SeasonalVariability, Morfogenetik Variability, Diurnal Variability 112

Dünyada süs bitkileri üretimi 20. yüzyıl başlarında önem kazanmaya başlamıştır. Günümüzde süs bitkileri sektörü dünya üzerinde hızla gelişim gösteren bir sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. Küreselleşme ve bunun sonucunda dünya üzerinde değişik bölgelerdeki gelire olan etkisine bağlı olarak çoğu ülkede kişi başına düşen süs bitkileri tüketiminin arttığı görülmektedir. Buna bağlı olarak dünya üzerindeki rekabet de git gide artmaktadır. Bu çalışmada Mersin ilinin süs bitkisi yetiştirme, ithalat ve ihracatına ilişkin istatistiksel rakamlar ortaya koyularak, mevcut durumu analiz edilecektir. The production of ornamental plants in the world began to gain importance in the early 20th century. Today, the ornamental plant sector is a rapidly developing sector in the world.As a result of globalization and consequent effects on income in different regions of the world, it is seen that the consumption of ornamental plants per capita in most countries has increased. Consequently, competition on the world is increasing. In this study, statistical figures of ornamental plant cultivation, import and export of Mersin province will be determined and their current situation will be analyzed. 0

TEZ12637 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 67-72) var. XIII, 73 s. :_res. (bzs. rnk.), tablo ;_29 cm. Bu çalışma ile Adana ili Balcalı yöresinde bulunan bir pamuk tarlasında 2017 ve 2018 yıllarında Çiğit emici böceği, Oxycarenus hyalinipennis (Costa) (Hemiptera: Lygaeidae)’in popülasyon değişimi ve zarar durumu araştırılmıştır. Bunun yanında Çiğit emici böceği’nin, avcı böceklerle ve bitki fenolojisiyle olan ilişkisi de belirlenmiştir Tarla denemeleri, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Araştırma ve Uygulama Alanında yürütülmüştür. Oxycarenus hyalinipennis ergin popülasyon yoğunluğu, tarak, çiçek ve kozalarda temmuz ayı ortasından sonra artmış, ağustos’un ilk haftasından sonra azalmıştır. Nimf popülasyon yoğunluğu koza açımının yüksek olduğu eylül ayında nispeten daha yüksek olmuştur. Erginler çoğunlukla tarak (2017 ve 2018 yılında sırasıyla %30.37 ve %34.44) veya kozalarda (2017 ve 2018 yılında sırasıyla %35.19 ve %27.16) bulunurken, nimfler daha çok açılmış kozalarda (2017 ve 2018 yılında sırasıyla %65.03 ve %57.45) yüksek oranda kaydedilmişlerdir. Avcı arthropoda popülasyon yoğunluğu O. hyalinipennis’e göre daha düşük olup, aralarında zayıf ilişkiler saptanmıştır. Spesifik avcısı bulunamamıştır. Yapılan kafes denemeleriyle, ergin dişilerin tarak ve koza organlarında zararlı olmadığı belirlenmiştir. Erginlerin bu generatif organların iç kısımlarından salgılanan kimyasal kokulardan dolayı burada bulunduğunu fakat beslenseler bile (gerekli olan enerji ihtiyacını karşılamak için) tarak ve kozalarda dökülme ve lekelenmeye neden olmadığı sonucuna varılmıştır. In this study, population fluctuations and pest status of Cotton seed bug (Oxycarenus hyalinipennis) (Costa) (Hemiptera: Lygaeidae) in a cotton field were investigated in Balcalı region of Adana province, Turkey during the years of 2017- 2018. Besides, the relationship between Cotton seed bug and predatory insects and plant phenology has been also investigated. Field trials were carried out in the Research and Application Area of Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture Çukurova University. The adult population densities of O. hyalinipennis started to increase after mid-July on square, flower and bolls and thereafter densities declined after the first week of August. The nymph population densities were relatively higher in September, when numbers of opening boll were higher. Adults were mostly found on squares (30% and 34.44% in 2017 and 2018, respectively) or on bolls (35.19% and 27.16% in 2017 and 2018, respectively), while nymphs were mostly found on opened bolls (65.03% and 57.45% in 2017 and 2018, respectively). The population densities of predatory arthropods were lower than that of O. hyalinipennis, and the relationship between them was found to be weak. No specific predators were found. In the plant cage experiments, it was determined that adult females are not harmful on square and boll structures. It has been concluded that adults are here because of chemical smells secreted from the inner parts of these generative organs, but they do not cause spilling and staining in square and bolls even if they are fed (in order to the energy needed). Bu Çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje no: FYL-2018-10465.